MADDEYİ TANIYALIM 3.SINIF KONU ANLATIMI

Madde nedir?
Çevrede gördüğümüz, duyu organlarımızla algılayabildiğimiz boşlukta yer kaplayan canlı ve cansız varlıkların tümüne madde denir.

İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, taş, toprak, hava, su, masa, sandalye, kalem, silgi, Güneş, Dünya, Ay ve yıldızların hepsi maddedir.

Maddeyi Niteleyen Özellikler Nelerdir?
Maddelerin beş duyu organımızla hissedebildiğimiz benzer ya da farklı özellikleri vardır.
Sert - Yumuşak
Esnek - Kırılgan
Pürüzlü - pürüzsüz
Renkli - Renksiz
Kokulu - Kokusuz
Tat

Maddelerin;
Renk ve şekillerini gözümüzle,
Kokularını burnumuzla,
Tatlarını dilimizle,
Sertlik, yumuşaklık, pürüzlülük ve pürüzsüzlük gibi özelliklerini derimiz yardımı ile algılarız.

SERTLİK- YUMUŞAKLIK
Dokunma duyusu (derimiz) organımız ile maddelerin sert yada yumuşak olduğunu anlarız.
Kolayca şekil alabilen maddelere yumuşak madde denir. Oyun hamuru, sünger, pamuk gibi maddeler yumuşak maddelerdir.

Kolayca şekil almayan, kolayca çizilemeyen, buruşmayan maddeler sert maddelerdir.

Tahta, demir ve çelikten yapılan maddeler sert maddelerdir.

ESNEKLİK - KIRILGANLIK
Kuvvet uygulanınca şekli değişen, kuvvet kalkınca tekrar eski haline dönen maddelere esnek maddeler denir. Esnek maddeler uzayıp kısalabilir ve kolayca bükülebilirler.
Silgi, paket lastiği, sünger, yay ve balon esnek maddelere örnektir.

Herhangi bir etki sonucu kolayca kırılabilen ve eski haline dönemeyen maddelere kırılgan madde denir. Cam, porselen, ayna kırılgan maddelere örnektir.
Bazı maddeler çok kolay, bazıları ise daha zor kırılabilir.

PÜRÜZLÜ - PÜRÜZSÜZ
Maddelere dokunarak pürüzlü ya da pürüzsüz olduklarını anlayabiliriz.
Yüzeyi girintili, çıkıntılı olan maddeler pürüzlü maddelerdir. Pürüzlü maddelerin yüzeylerinde kayganlık özelliği azdır.
Ağaç kabuğu, kaya, halı ve taş pürüzlü yüzeye sahiptir.

Yüzeyi düzgün, kaygan olan maddeler pürüzsüz maddelerdir.

Cam, yazı tahtası, fayanslar ve ampul pürüzsüz maddelerdir.

KOKULU - KOKUSUZ
Burnumuzla varlıkların kokulu veya kokusuz olduğunu algılayabiliriz. Ayrıca maddeleri kokusu yardımı ile ayırt edebiliriz.
Çiçek, meyve, soğan, parfüm, kolonya kokulu maddelerdir.
Hava ,taş, şeker, tuz ve altın ise kokusuz maddelerdir. Tuz ruhu gibi bazı maddeleri koklamak tehlikelidir.

TAT
Bazı maddeleri tadına bakarak tanıyabiliriz.. Meyve ve sebzelerin tadını yiyerek anlayabiliriz. Bazı maddeler tatlı, bazı maddeler ekşi, bazı maddeler acı, bazı maddeler de tuzlu olabilir. İçinde ne olduğunu bilmediğiniz sıvıları kesinlikle koklamamalı ve tadına bakmamalıyız.

RENKLİ - RENKSİZ
Gözümüzle maddelerin renkli ya da renksiz olduğunu algılarız. Cam, hava, su gibi maddeler renksizdir. kalem, kapı ağaç gibi maddeler ise renklidir.
Maddeleri sadece renklerine göre ayıramayız. Beyaz renkteki tuz ve şekeri rengine göre ayırt edemeyiz.

Saydam madde: Işığı geçiren maddelere saydam madde denir. Cam, su, hava saydam maddelere örnektir.
Opak madde: Işığı geçirmeyen maddelere opak madde denir. Duvar, tahta demir ışığı geçirmeyen maddelere örnektir.