Işığın Görmedeki Rolü


Gündüzleri çevremizdeki varlıkları kolayca görebiliriz. Akşam olunca varlıkları görmekte zorluk çekeriz. Varlıkları görmek için ışığa ihtiyaç duyarız. Gözlerimizi kapattığımız zaman her yer karanlık olur. Açtığımızda ise çevremizdeki cisimleri и ışığı görürüz.

Çevremizi iyi görebilmek için bulunduğumuz ortam iyi ışık almalıdır. Işık miktarı azaldıkça varlıkları görmemiz zorlaşır. Karanlıkta ise hiçbir şey göremeyiz.


Işık Kaynakları


Işık yayarak çevresini aydınlatan cisimlere ışık kaynağı denir.


Işık kaynakları

:


1. Doğal ışık kaynakları



2. Yapay ışık kaynakları


olmak üzere ikiye ayrılır.


Doğal ışık kaynakları

Çevresine kendiliğinden ışık veren kaynaklara

doğal ışık kaynağı

denir.

Güneş

Yıldızlar

Şimşek

Ateş böceği

gibi kendiliğinden ışık yayan kaynaklar doğal ışık kaynaklarıdır.

En büyük doğal ışık kaynağımız

Güneş

’tir. Biz cisimleri güneşin yaydığı ışık sayesinde görürüz.


Yıldızlarda

doğal ışık kaynaklarımızdandır. Kendi ışıklarını kendileri üretirler.


Yapay ışık kaynakları


İnsanlar tarafından yapılan ışık kaynaklarına yapay ışık kaynakları denir.

Mum

El feneri

Ampul

Trafik lambaları

Arabaların farları

Cep telefonları

Odun ateşi

Meşale

Gaz lambası

Deniz feneri

vb. kaynaklar yapay ışık kaynaklarıdır.


Ay

bazı geceler gökyüzünde parlak halde görünmesine rağmen bir ışık kaynağı değildir.

Ay, güneşten aldığı ışığı yansıtır

.


Sesin İşitmedeki Rolü


Kulağımızın duyabildiği titreşimlere

ses

denir.

Canlıların çevreleriyle iletişim kurabilmesi için görmeleri ve duymaları gerekir. Sesleri kulaklarımızla duyarız. Sesleri duyabilmemiz için cisimleri görmemiz şart değildir. Bazı cisimleri görmediğimiz halde seslerinden tanıyabiliriz.


SES KAYNAKLARI

Çevremizde ses oluşturan ve ses çıkaran cisimlere ses kaynağı denir. Ses kaynakları doğal ve yapay ses kaynakları olmak üzere iki çeşittir.


1) Doğal Ses Kaynakları


Doğada var olan seslerdir.

Gök gürültüsü, rüzgar uğultusu, dalga sesi, yağmur, dolu, şelaleden akan su sesi, volkanik patlamalar ve hayvan sesleri

gibi kendiliğinden ses çıkaran kaynaklar doğal ses kaynaklarıdır.


2) Yapay Ses Kaynakları


insanlar tarafından oluşturulan seslere yapay sesler denir.

Müzik aletlerinden çıkan sesler,

Taşıtların sesleri,

Telefon ve zillerin sesi gibi dışarıdan bir etki ile oluşturulan kaynaklar yapay ses kaynaklarıdır.


Sesleri Nasıl Duyarız


Sesler kaynağından çıktıktan sonra ışık gibi yayılır. Kulağımız bu sesleri toplar. Böylece kaynağından çıkan sesi duymuş oluruz.

Bir kaynaktan çıkan ses, bir su damlasının durgun suya düştüğünde oluşturduğu halkalar gibi yayılır. Ses dalgalar halinde yayılır ve gözle görülmez. Ses dalgaları ne kadar yakınsa o kadar iyi duyarız. Ses kaynağına

yaklaştıkça sesin şiddeti artar

, sesin kaynağından

uzaklaştıkça şiddeti azalır

. Şiddetli sesler rahatsızlık vermekle kalmaz uzun süre gürültülü ortamlarda bulunanlarda işitme kaybı olur.

Ses havada dalgalar halinde yayıldığı gibi suda ve katı maddeler üzerinde de dalgalar halinde yayılır.

Ses

en hızlı katılarda

yayılır. Sonra sıvılarda, en yavaş ise gazlarda yayılır. Ses boşlukta yayılmaz.

Işık sesten daha hızlı yayılır. Bu yüzden gök gürültüsünden önce ışığı görürüz.


Ses kirliliği


Düzensiz veya şiddeti yüksek, kulağa hoş gelmeyen seslere

gürültü

veya

ses kirliliği

denir.


Çözümlü testlerimize katılarak konuyu pekiştirmeye ne dersiniz?



IŞIK VE SES ÇÖZÜMLÜ TEST 1



IŞIK VE SES ÇÖZÜMLÜ TEST 2



IŞIK VE SES BOŞLUK DOLDURMA ve DOĞRU YANLIŞ SORULARI